100 dagen lezen tijdens 100 dagen Trump
Schrijven met Ouariachi #104
Hallo jij,
Het is nog steeds mei-vakantie en daarom staat Schrijven met Ouariachi ook dit weekend nog in slaapstand.
Maar ik hou niet van lege handen.
Daarom hierbij toch een vluchtige editie — niet zo doorwrocht als normaal: daarvoor kun je terecht in het uitgebreide archief van inmiddels maar liefst 103 eerdere afleveringen van Schrijven met Ouariachi.
Voor 5 euro per maand (of een voordelige 50 euro per jaar) krijg je daar al toegang toe. Ook openen zich dan de 70 afleveringen die samen de cursus ‘Een verhaal in 10 weken’ vormen.
En daarnaast ontvang je natuurlijk elke week een nieuwe editie in je inbox.
Bewegingloos
Afgelopen woensdag kwam ik terecht bij een concert van Van Morrison. Een groot fan ben ik niet, maar de figuur intrigeert me.
Op video-opnames van concerten valt vooral zijn onbeweeglijkheid op.
Zelfs zijn benen fascineren me: ze bewegen niet mee op de maat, ze bewegen eigenlijk helemaal niet, of heel raar en onvoorspelbaar.
Ik bedacht dat als je fictie wil schrijven over een rockster, je waarschijnlijk geneigd bent er een charismatische, expressieve figuur van te maken.
Wilde, grootse gebaren.
Sexy heupbewegingen.
Intens contact met het publiek.
Niets van dat alles bij Van Morrison. Met een spiegelende zonnebril en een hoedje op stond hij daar, chagrijnig, bewegingloos.
Mensen in het publiek die hem vaker live hadden gezien, werden wild omdat hij een enkele keer ‘thank you’ zei na een applaus — meestal zegt hij helemaal niks.
Ik keek naar de kleine, oude man op dat podium. Ik keek naar zijn benen die niet bewogen, hoe opzwepend ook de muziek van zijn tien-koppige begeleidingsband.
Ik keek hoe hij gitaar speelde zonder swing in zijn pols. Ik keek hoe hij saxofoon speelde zonder dat zijn benen bewogen.
En ik noteerde in mijn hoofd: zoals hij optreedt moet je personages schrijven.
Daar stond de ontkenning van het cliché.
Kikkers
Historica en journaliste Jill Lepore schreef een mooie beschouwing voor The New Yorker, waarin zij terugblikt op de eerste 100 dagen van de regering-Trump II.
Dat doet ze aan de hand van de reeks Penguin Little Black Classics, je weet wel, die kleine dunne boekjes die (fragmentjes van) klassiekers uit de wereldliteratuur bevatten.
Ze zijn dun, je kunt er elke dag eentje tot je nemen, en dat is wat Lepore deed.
Did I feel guilty for taking refuge in my books? I did. Was it refuge? It was. “It is a most wonderful comfort to sit alone beneath a lamp, book spread before you, and commune with someone from the past whom you have never met.”—No. 11, Yoshida Kenkō. Was seeking that comfort cowardly? It was. Was it also idiotic? Possibly.
En toch… gaandeweg ontstaat iets bijzonders, gaandeweg komt elke ontwikkeling in die afschuwelijke 100 dagen Trump in het licht te staan van wat Lepore leest — of andersom.
Het is een wonderlijke illustratie van hoe literatuur altijd meer weet dan wat een specifieke auteur — die een specifiek boek schrijft in een specifieke tijd en cultuur — kán weten.
Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
By February, Trump’s meme coin had earned him a hundred million dollars. I scribbled down a line from No. 6, John Ruskin’s “Traffic,” from 1864: “Because you are king of a nation, it does not follow that you are to gather for yourself all the wealth of that nation.” Trump said during a news conference that “the U.S. will take over the Gaza Strip.” In “Caligula,” No. 17, the Roman historian Suetonius reported that Caligula once said, “Bear in mind that I can do anything I want to anyone I want!” Trump banned the Associated Press from the White House press pool because it refused to call the Gulf of Mexico the Gulf of America. Trump tweeted, “He who saves his Country does not violate any Law.” Suetonius recounted that Caligula, “in his dealings with the Senate . . . made some of the highest officials run for miles beside his chariot, dressed in their togas, or wait in short linen tunics at the head or foot of his dining couch.” I pictured John Thune running at a trot in a MAGA hat, the requisite red tie flapping in the wind like a tiny kite.
Schrijvers zijn, in het beste geval en behalve heel veel andere dingen, óók zieners, zoals die grote ziener Nietzsche:
J. D. Vance smirked at Volodymyr Zelensky: “Have you said thank you?” I thought of sending the Vice-President a postcard with one of Friedrich Nietzsche’s “Aphorisms on Love and Hate,” from Penguin Little Black Classics No. 5: “Crude men who feel themselves insulted tend to assess the degree of insult as high as possible, and talk about the offense in greatly exaggerated language, only so they can revel to the heart’s content in the aroused feelings of hatred and revenge.”
Het mooist vond ik deze fabel van Aesopus die Lepore opdist:
On March 10th, Trump’s press office marked “50 wins in 50 days.” I spent the day pondering “The Frogs Who Demanded a King” in No. 61, a collection of Aesop’s fables:
The frogs, annoyed with the anarchy in which they lived, sent a deputation to Zeus to ask him to give them a king. Zeus, seeing that they were but very simple creatures, threw a piece of wood into their marsh. The frogs were so alarmed by the sudden noise that they plunged into the depths of the bog. But when the piece of wood did not move, they clambered out again. They developed such a contempt for this new king that they jumped on his back and crouched there.
The frogs were deeply ashamed at having such a king, so they sent a second deputation to Zeus asking him to change their monarch. For the first was too passive and did nothing.
Zeus now became impatient with them and sent down a water-serpent which seized them and ate them all up.
There were still fifty days to go. Even though I knew it was no good, I missed the piece of wood.
Dat is onze wereld.
Wij zijn kikkers die geen genoegen nemen met een braaf stuk hout.
Volkeren schreeuwen om een sterke leider — en krijgen een waterslang die ze verslindt.
Tot volgende keer!
Jamal