Artistiek jatwerk
Schrijven met Ouariachi #112
Hallo daar,
Veel kunstenaars zullen de ervaring herkennen dat na het ondergaan van een groots kunstwerk, je handen beginnen te jeuken.
Je krijgt zin om zélf te scheppen.
Het zien van een schilderij kan de schrijfklieren stimuleren, het lezen van een boek kan de muzikant inspireren tot het componeren van een liedje.
Over de heggen van de verschillende disciplines heen schieten kunstenaars elkaar hun zaadjes toe.
Bij mij is het vaak de muziek die stimuleert tot ideeën voor mijn schrijverij.
Bring out the gimp
Ik was een jaar of zestien toen we bij mij thuis onze eerste internetaansluiting kregen.
In 1995 was dat.
Veel kon je er nog niet mee, het laden van een foto duurde al ongeveer een halfuur, laat staan dat je je waagde aan het downloaden van muziek.
Pas rond de millenniumwisseling begon het een beetje interessant te worden om mp3’s binnen te hengelen.
Zelfs toen nog kocht ik de bulk van mijn muziek in de winkel.
Er was een klein platenzaakje in Amsterdam waar ik in de jaren negentig geregeld heen ging om bootlegs van The Cure te scoren.
‘Ga jij maar even snuffelen,’ zei de eigenaar dan tegen me, en terwijl ik me over de bakken met in plastic gehulde lp’s boog, hoorde ik achter me een luik open gaan, en er klonk buitengewoon verdacht gestommel, gerommel, gedoe.
(Het deed me altijd denken aan die scène in Pulp Fiction waarin Bruce Willis als Butch en Ving Rhames als Marsellus Wallace gevangen zijn genomen door de uitbater van een pawnshop, wiens kompaan genaamd Zed op zeker moment zegt: ‘Bring out the gimp’, waarna uit een soort ondergrondse kerker een volledig in leer gehulde seksslaaf tevoorschijn wordt getoverd — tot spanning van de twee gevangenen, die wel van alles horen, maar niet zien wat er achter hun rug gebeurt.)
Uiteindelijk kwam de platenverkoper dan tevoorschijn met een paar veel te dure lp’s die meestal clandestiene opnamen van concerten bevatten, of soms verzamelingen van moeilijk te krijgen b-kantjes of obscure studio-opnames.
Op een dag had hij een cassette voor me. De cassette van het derde album van The Cure genaamd Faith uit 1981.
Dat album had ik al op cd, maar ik wist dat de band in dat jaar 1981, toen ikzelf nét kon lopen, door Europa toerde met hun eigen circustent. Als voorprogramma vertoonden ze een 28 minuten durende animatiefilm gemaakt door de broer van bassist Simon Gallup, Carnage Visors.
The Cure had de soundtrack voor die film opgenomen tijdens de Faith-sessies. Het lange, instrumentale muziekstuk stond niet op de lp- of cd-versies van het album.
Het stond alleen op Kant B van de cassette-versie.
Een collector’s item, kortom.
Geen idee wat ik ervoor betaald heb.
Nu, vele jaren later, zijn bijna alle Cure-albums — geremastered en wel — opnieuw uitgebracht, met bonus-cd’s waarop demo’s, nooit gepubliceerde opnames, B-kantjes en weet ik veel wat allemaal te horen zijn.
En die geremasterde albums inclusief bonus-cd’s staan gewoon op Spotify, dus wie in het jaar 2025 de soundtrack van Carnage Visors wil beluisteren, hoeft alleen de trefwoorden ‘Cure’ en ‘Carnage’ in te tikken, en binnen drie seconden ben je waar je wil wezen.
Lekker makkelijk, ja.
Maar ook weinig romantisch. Beetje saai misschien zelfs.
Nu, voor ik te veel als een ouwe lul ga klinken die vindt dat vroeger alles beter was — dat vind ik niet.
Ik háátte en háát cassettebandjes met hun groezelig-zompige geluid en het afschuwelijke gedoe met rewind en fast forward en drama’s waar je een potlood en stalen zenuwen voor nodig had.
Wat ik wil zeggen is: ik moest moeite doen om aan Carnage Visors te komen.
En ik was niet de enige.
Worsteling
De laatste tijd zit ik een kleine Red Hot Chili Peppers-revival.
Er staat een mooi mini-documentairetje op YouTube over het maken van het titelnummer van hun album Californication uit 1999.
Het gaat over de worsteling van de band om de juiste muziek te vinden bij een tekst die zanger Anthony Kiedis had geschreven.
Ik hou toch al erg van dat soort verhalen. Grote kunst vergt vaak zulke worstelingen. Het verdwaald raken op zijpaden. Het bijna opgeven. En dan, vaak doordat je in een helder moment twee dingen met elkaar verbindt: de oplossing.
De oplossing kwam in dit geval toen gitarist John Frusciante op zeker moment naar The Cure lag te luisteren.
Maar niet zomaar iets van The Cure.
Ook Frusciante had moeite gedaan.
Ook Frusciante was waarschijnlijk op zeker moment in zijn leven in een of ander obscuur platenzaakje beland en had die obscure cassette gekocht met die obscure soundtrack van die obscure animatiefilm.
En terwijl hij daarnaar lag te luisteren, klikte die rare ijzige melodie blijkbaar in zijn hoofd zich vast aan de akkoorden die hij al had en aan de zangmelodie die er al was — en het werd dat mooie, warmbloedige liedje, ‘Californication’.
Hoe, dat hoor je op het kippenvelmoment op 3 minuut 33.
Ja, ik smul van zulke verhalen.
Artistiek jatwerk — Austin Kleon schreef daar trouwens een leuk boekje over, getiteld Steal Like an Artist.
Geen enkel idee is origineel.
De kunstenaar die in zijn eigen scheppingskracht gelooft, durft zonder schroom te stelen.
Die kunstenaar weet dat wat het ook is dat hij steelt, het zal in zijn handen transformeren tot iets wat de oorspronkelijke eigenaar hoogstwaarschijnlijk niet eens meer herkent.
Maar je moet wel slim jatten.
Artistiek jatten.
Anders heb je voor je het weet een plagiaatzaak aan je broek.
Dat was ‘m voor deze week!
Meer lezen?
Neem dan voor 5 euro per maand een abonnement op Schrijven met Ouariachi (of voor een voordelige 50 euro per jaar).
Dan ontvang je elke week deze nieuwsbrief en krijg je toegang tot het 111 afleveringen tellende archief én de 70 afleveringen die samen de cursus ‘Een verhaal in 10 weken’ vormen.
Tot volgende keer!
Jamal
Leuke herinnering, hoeveel moeite je moest doen voor een collector’s item (of überhaupt een cd/lp of dvd). Wat dat betreft waren dingen toen ook veel meer waard, juist door die moeite. Ik mis het soms wel. Het is natuurlijk wel makkelijk dat alles zo snel en goedkoop beschikbaar is, maar wat je zegt: het is ook weinig romantisch en behoorlijk saai. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe dit zich in de toekomst ontwikkeld. Uiteindelijk hebben we denk ik toch wel behoefte aan dat gevoel dat je ergens moeite voor hebt gedaan. Wat denk jij?