Een tv-format voor literaire prijzen, zelfhulp met Russell Brand en Identity Synthesis

Schrijven met Ouariachi #36

Hallo lezer,

Hier is een overzicht van wat me de afgelopen week is opgevallen in het nieuws over lezen en schrijven.

Je kunt me steunen bij het maken van deze nieuwsbrief door een donatie te doen of door over te schakelen op een ‘premium’ abonnement: dan krijg je voor €5,- per maand (of een voordelige €50,- per jaar) toegang tot het hele archief én de schrijfcursus “Een verhaal in 10 weken”.

---

Nul inhoud

Op 5 oktober wordt de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur weer bekend gemaakt. Ik vind het maar een rare prijs. Het eeuwige argument tégen is dat je een prijs die Lev Tolstoj, Anton Tsjechov, Henrik Ibsen, Marcel Proust, Joseph Conrad, Henry James, Franz Kafka, James Joyce, Virginia Woolf, Jorge Luis Borges, Vladimir Nabokov, George Orwell, Robert Frost, James Baldwin, Philip Roth en eh... Harry Mulisch gepasseerd heeft, niet serieus kunt nemen.

En daar is eigenlijk alles mee gezegd.

De bookmakers schatten dit jaar de kansen van auteurs als Jon Fosse, László Krasznahorkai, Salman Rushdie en zelfs Michel Houellebecq hoog in. Die laatste gaat hem natuurlijk nooit krijgen. Ethisch gezien past hij niet in het plaatje van de brave idealist die Alfred Nobel voor ogen had.

En dat is óók alweer veelzeggend voor die prijs. Experiment, grensoverschrijding, ongrijpbaarheid, controverse — het zijn kwaliteiten die altijd weer plaatsmaken voor politiek-correcte overwegingen.

Salman Rushdie zou een uitstekende winnaar zijn. Niet vanwege zijn werk — dat elke literaire prijs ter wereld verdient, maar de Nobelprijs gaat nauwelijks over literaire kwaliteit. Nee, puur vanwege de symboliek. Een fuck you in het gezicht van de klootzakken die deze schrijver nog altijd dood willen hebben.

Maar is dat nodig? Rushdie heeft allang geschiedenis geschreven. Daar kan zo’n impotente prijs onmogelijk nog iets aan toevoegen.

Het Nobelprijs-comité is de CPNB van de internationale boekenwereld: een hoop kabaal, nul inhoud.

Jureren bij daglicht

Over inhoud gesproken… Ik was lichtelijk geschokt toen ik bij The Guardian een artikel aangekondigd zag met de kop ‘How we chose the 2023 Booker prize shortlist’. Zou het werkelijk, dat de jury van de Booker hier inzicht geeft in het jureringsproces?

Nee, natuurlijk niet. Voorzitter Esi Edugyan braakt slechts algemeenheden uit (urenlang gediscussieerd!) en over de genomineerde boeken heeft ze niets dan recensentenclichés te melden: ‘a study of identity and lost possibilities’, ‘delicate symphony of language’, ‘gorgeous prose’, ‘utterly evocative’.

Waarom toch die ongeschreven wet dat het jury-overleg bij kunstprijzen een groot geheim is? Waarom niet net als bij sportwedstrijden de camera erbovenop?

Ik heb een paar literaire prijzen gewonnen én ik ben een aantal jaar lang lid geweest van de jury van een grote kunstprijs. Als winnaar vind je het allemaal wel best, maar als verliezer vraag je je af: hoe hebben ze toch tot het besluit kunnen komen die totaalidioot te laten winnen?

Als jurylid heb ik vaak wanhopig gedacht: mensen moesten eens weten op grond van wat voor kulargumenten hier nep-kunstenaars naar voren worden geschoven (huidskleur, geslacht) en op welke gronden absolute grootheden worden afgeserveerd.

Als dat allemaal in het openbaar zou gebeuren, zouden juryleden in ieder geval zorgen voor een ijzersterke argumentatie. Het is dan tevens hún reputatie die op het spel staat.

Een camera erbovenop, een microfoon erbij: ik zie geen nadelen. Wel veel voordelen.

Een publieke discussie over te nomineren kunstenaars of kunstwerken doet recht aan de complexiteit van kunst. Je betrekt het publiek er veel meer bij dan wanneer er weer eens een long- of shortlist aangekondigd wordt. De laatste vergadering kan bloedspannend zijn. En wie de beste argumenten weet te geven, wint.

Als alles een wedstrijd is, waarom een juryoverleg dan niet?

Zoomen voor een boekenkast

Leuk weetje voor mensen die vaak gebruik maken van Zoom of andere videoconferencing-apps. Uit onderzoek is gebleken dat mensen bij wie een boekenkast op de achtergrond is te zien, betrouwbaarder en competenter overkomen dan mensen met een andersoortige achtergrond.

De voorgrond is trouwens ook niet onbelangrijk: mensen die glimlachen worden gezien als zelfverzekerder en daarom als competenter en betrouwbaarder dan mensen met een neutrale gezichtsuitdrukking.

Ik zou daaraan willen toevoegen: een goed gevulde boekenkast tovert sneller een glimlach op je smoel. Twee vliegen in één klap.

Pro-tip: lees die boeken in je kast daadwerkelijk. Dan heb je ook nog wat interessants te melden tijdens zo’n Zoom-call.

Alleen voor leuke mensen

Het is een terugkerend onderwerp aan het worden in deze nieuwsbrief: de book bans in de Verenigde Staten. In het land van de vrijheid wordt het vrije woord met de dag meer aan banden gelegd. Zie bijvoorbeeld dit nieuwe rapport van PEN America: Banned in the USA: The Mounting Pressure to Censor.

Ironisch is dan wel weer dat ik in een nieuwsbrief van The Guardian twee berichten over book bans achter elkaar las, gevolgd door een bericht over acteur-presentator Russell Brand, die onlangs in opspraak raakte vanwege beschuldigingen van verkrachting en aanranding. Uitgever Bluebird, waar in december een nieuw zelfhulpboek van Brand zou verschijnen, heeft de publicatie gecancelled.

Tja, blijkbaar geldt het vrije woord alleen voor leuke mensen…

A realm of pure abstraction

Twee podcasts waar ik afgelopen week met plezier naar heb geluisterd:

• In Radio Hour van The New Yorker praat David Remnick met Hernan Diaz over zijn Pulitzer Prize-winnende roman Trust.
  
  ‘What I was interested in, and this is why I chose finance capital, I wanted a realm of pure abstraction.’
  
  Diaz is een uitgesproken auteur, met felle opvattingen over esthetiek — zo hoor je ze nog maar zelden.

• In de onovertroffen podcast Making Sense van filosoof en cognitiewetenschapper Sam Harris is hoogleraar International Affairs Yascha Mounk te gast om te praten over zijn recente boek The Identity Trap. A Story of Ideas and Power in Our Time.
  
  Je zou het onderwerp ‘woke’ kunnen noemen, of simpelweg identiteitspolitiek, maar zoals iedereen weet die zich weleens aan een discussie over dit onderwerp gewaagd heeft, glibbert het weg voor je er een label op hebt kunnen plakken. Een vreemd fenomeen. Sommige mensen houden van socialisme, anderen haten het, stelt Mounk, maar mensen zijn het tenminste wel eens over de naam socialisme.
  
  Mounk munt de term ‘identity synthesis’ en legt helder uit wat hij daarmee bedoelt.

Twee boeken gaan hier in ieder geval op de stapel: Trust van Hernan Diaz en The Identity Trap van Yascha Mounk.

---

Dat was het voor deze week!

Als je deze nieuwsbrief waardevol vindt, overweeg dan eens een donatie of schakel over op een ‘premium’ abonnement. Dan krijg je voor €5,- per maand (of een voordelige €50,- per jaar) toegang tot het hele archief én de schrijfcursus “Een verhaal in 10 weken”.

Schrijf je zelf en wil je graag eens van gedachten wisselen over waar je mee bezig bent? Of heb je behoefte aan concreet, literair-technisch advies? Overweeg dan “Zoomen met Ouariachi”, een Zoom-consult waarbij je mij 45 minuten lang alles kunt vragen over je eigen schrijfpraktijk. Meer informatie vind je hier.

Tot volgende week!

Jamal