Lekker eigenwijs, AI-vertalingen en Dangerous Writing
Lekker eigenwijs, AI-vertalingen en Dangerous Writing
Schrijven met Ouariachi #72
Hier is een overzicht van wat me de afgelopen tijd is opgevallen in het nieuws over lezen en schrijven.
AI-vertalingen
Langzaam begint tot de Nederlandse boekenwereld door te dringen dat er zoiets bestaat als AI. Maar de meeste boekenkneuzen staan nog naar de lucht te staren terwijl de bom al is gevallen (Ik schreef er eerder al over: ‘Conservatieve naïviteit in uitgeefland’).
Het zijn de handige types die als eerste onverschrokken in de nieuwe ontwikkelingen duiken, terwijl de rest een beetje schrikachtig aan de waterkant blijft staan aarzelen.
De VBK-uitgeversgroep — daartoe behoren onder meer Ambo Anthos, Atlas Contact en Luitingh-Sijthoff — riep onlangs auteurs op om zich aan te melden voor een experiment. VBK wil boeken naar het Engels laten vertalen door AI. Weliswaar zal ‘echte’, menselijke vertaler die AI-vertaling controleren, maar toch: het proces zal op deze manier een stuk sneller en goedkoper zijn dan een regulier vertaalproces.
Op deze oproep volgde een waarschuwing van de Auteursbond — een soort FNV, maar dan met nóg minder slagkracht. De Auteursbond raadt bij VBK aangesloten schrijvers aan om niet op het AI-vertaalaanbod in te gaan.
De redenen die de Auteursbond aanvoert, zijn legitiem, maar je denkt tegelijkertijd tijdens het lezen ervan: ja, oké, maar wat is jullie alternatief dan? De meeste schrijvers dromen van een vertaling naar het Engels, omdat je daarmee in theorie een wereldwijd lezerspubliek kunt bereiken.
Maar het is verdomde lastig om zo’n vertaling voor elkaar te krijgen.
Dat lukt eigenlijk alleen als je in je eigen taalgebied een bestseller hebt gescoord of belangrijke prijzen hebt gewonnen. Bij de meeste auteurs is dat nu eenmaal niet het geval.
Ik sta absoluut niet te juichen bij elke nieuwe AI-ontwikkeling. Maar het conservatisme van de boekenwereld is evenmin reden tot feest.
Dat conservatisme zorgde er onder meer voor dat Bol.com in de vroege jaren van het web elke andere boekwinkel voorbij kon streven. Toen tijdens de corona-lockdowns boekhandels de deuren moesten sluiten, bleek dat je bij vele van die winkels nog altijd niet digitaal terecht kon.
Inderhaast werden er bestelsysteempjes opgetuigd. De CPNB jaste de hashtag #kooplokaal erin. Hartverwarmend? Gênant, vooral. Bij Bol.com was het business as usual, in die dagen. Of liever: de zaken liepen misschien wel beter dan ooit.
Ebooks? Moet je eens opletten: heel veel nieuw verschenen boeken zijn in eerste instantie niet als ebook te krijgen. Waar zit die vertraging in? Niemand in uitgeefland kan het me uitleggen.
Desinteresse, stompzinnigheid — ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat een ebook in weinig verschilt van de definitieve digitale drukproef van een boek, en het dus werkelijk geen énkel probleem zou moeten zijn, technisch gezien, om een ebook tegelijkertijd te laten verschijnen met de papieren versie.
Zo kan ik nog wel even doorgaan.
De boekenwereld ziet zichzelf graag als progressief, als een intellectuele voorhoede.
Maar ik lag vanochtend in bed met ChatGPT te praten, en weet je wat ze tegen me zei?
‘Over het algemeen wordt de Nederlandse uitgeefsector vaak als enigszins behoudend beschouwd.’
Message
Ta-Nehisi Coates heeft een nieuw boek uit, The Message. In een interview met The New York Times zegt hij erover:
The book had its origins in a course I teach at Howard University. I always start with Orwell’s “Why I Write” because he connects politics and language, which is something that has always been present in my own literary tradition. I really wanted to write a craft book. I wanted to include things you should do in sentences, things you should not do, why things work, why things don’t work.
Die woorden maken mij, als liefhebber van ‘craft books’, alvast bijzonder nieuwsgierig…
10 weken
Ik heb mijn online cursus “Een verhaal in 10 weken” een beetje opgepoetst.
Er is nu een duidelijke inhoudsopgave waarbij je vooraf al kunt zien wat je op welke van de 70 (!) dagen die de cursus bestrijkt, gaat doen.
“Ik heb van de cursus genoten, niet in de laatste plaats van de ‘leesopdrachten’ en de analyses van Jamal. Ook heb ik mijn checklist met tips en aandachtspunten voor het schrijven weer kunnen uitbreiden.
De cursus is volgens mij behoorlijk compleet en volgt de logica van het schrijf- en redactieproces.”
—
Binnen 10 weken een kort verhaal schrijven, van eerste ideetje tot laatste redactieronde?
Ja, dat kun jij ook.
De cursus biedt een schat aan technieken, inzichten en verhelderende voorbeelden.
Leer hoe je inspiratie afdwingt, hoe je psychologisch geloofwaardige personages kunt creëren, hoe je meeslepende conflicten ontwikkelt en hoe je van een eerste versie tot een definitief manuscript komt.
“Ik ervoer 'Een verhaal in 10 weken' als zeer uitgebreid, uitermate gedetailleerd en van goede voorbeelden voorzien. Durven schrappen, herformuleren en kritisch kijken naar eerdere vondsten; dat alles leidde tot een betere tekst.”
—
Begin vandaag nog aan de cursus “Een verhaal in 10 weken”.
Hoe?
Neem voor 5 euro per maand een premium-abonnement op Schrijven met Ouariachi.
Dat is alles.
Tom Spanbauer (1946-2024)
Een tijdlang — tijdens het schrijven van mijn roman Vertedering, geloof ik — putte ik de nodige technische ideeën uit een reeks essays over schrijven van de hand van Chuck Palahniuk (je vindt ze hier of hier).
Palahniuk baseert zich in zijn essays sterk op de aanpak van zijn eigen leermeester, Tom Spanbauer, die een methode genaamd “Dangerous Writing” ontwikkelde.
Fysiek, direct, minimalistisch, grensoverschrijdend schrijven. Dat is dangerous writing in een notendop.
Spanbauer overleed op 21 september jongstleden.
Palahniuk schreef een mooi stuk over hem op zijn Substack-pagina:
Tom read my writing sample and told me, “Don’t filter the world through your character. Instead of writing ‘Sylvia heard the bell ring’ just write ‘The bell rang’.” It was such simple, life-changing advice. Any time I want to parody Modernism I revert to filtering, but that moment made my work better. That same meet-up, Tom asked, “When you had your first orgasm, did anything come out?”
That, he said, was the kind of raw question his own teacher Gordon Lish would ask. That level of disclosure would be part of the workshop. The last thing Tom wanted to hear was nice, polite stories.
Hier licht Spanbauer zelf zijn methode toe.
Ik moet toegeven dat ik nog nooit iets van de man heb gelezen. Daar moest maar eens verandering in komen. Ik kies denk ik voor zijn ‘cult-klassieker’, The Man Who Fell In Love With The Moon.
Lekker eigenwijs?
De Kinderboekenweek is begonnen, met als thema: ‘lekker eigenwijs’. Eigenwijs vind ik moderne kinderliteratuur over het algemeen niet. Eerder braaf.
Die toevoeging ‘lekker’ voor ‘eigenwijs’ is ook al zo veelzeggend: een tikkeltje ondeugend, maar vooral niet te veel. Blijf binnen de lijntjes!
Een tijd terug alweer las ik met mijn dochter de reeks boeken over Bob Popcorn, een gemanipuleerde maiskorrel met een explosief karakter. Als hij kwaad wordt, ontploft hij en verandert hij in een ‘supergrote, witte popcorn’.
Het is dat opvliegerige karakter van Bob waar we zo vreselijk om hebben gelachen. Vreemd vond ik het dan ook dat er na vier verhalende delen een soort zelfhulpboek in de Bob Popcorn-reeks werd uitgebracht, met mindfulness-tips voor kinderen om driftbuien in te tomen.
Jammer.
Een jaar geleden ongeveer waagde ik me bij het voorlezen voor het eerst aan een boek van Roald Dahl, Sjakie en de chocoladefabriek. Een sentimental journey, dat geef ik toe, maar God, wat heb ik genoten van de bikkelharde, incorrecte portretten die Dahl schetst van zijn personages. En mijn dochter ook.
Kinderen zitten vol negatieve gevoelens en eigenschappen. Het zijn net mensen. Opvoeden is het indammen van al het gedrag dat een maatschappij niet tolereert — dat moet nu eenmaal als je van je kind een sociaal aangepaste burger wil maken, en geen freak.
Juist daarom is het zo heerlijk als in fictie al dat onbetamelijke en grensoverschrijdende wél kan.
Brave eigenwijsheid binnen de lijntjes is nou net níét waar we op zitten te wachten.
Wil je méér Schrijven met Ouariachi? Een premium abonnement geeft je toegang tot het hele archief.
Bijvoorbeeld tot aflevering 16, een analyse van Hilary Mantel’s korte verhaal “De moord op Margaret Thatcher”. Of aflevering 43, over de geheimen van Better Call Saul. En anders wel aflevering 32, een bespreking van de schrijfgids The Fire in Fiction van de Amerikaanse literaire agent Donald Maass.
Een premium abonnement heb je al voor 5 euro per maand, en als je voor een jaarabonnement kiest, krijg je ook nog eens twee maanden gratis!
Als je dat allemaal te veel gedoe vindt, kun je natuurlijk ook gewoon een boek van me kopen. Of een donatie doen naar eigen inzicht.
In alle gevallen is mijn dank immens.
Tot volgende keer!
Jamal
P.S.: Zelf schrijver worden? Bekijk hier de mogelijkheden!