Paul McCartney en de doodstraf; Palestijnse schrijvers bekronen of niet; en de essentiële Vladimir Nabokov
Schrijven met Ouariachi #39
Hallo lezer,
Het is zondag en dit is een overzicht van wat me de afgelopen week is opgevallen in het nieuws over lezen en schrijven.
Lafheid
Adania Shibli is een Palestijnse auteur die onlangs de LiBeraturpreis uitgereikt had moeten krijgen op de Frankfurter Buchmesse, maar de organisatie vond het moment niet geschikt, stelde de uitreiking uit en annuleerde ook evenementen waar de schrijfster aan zou deelnemen.
Dit type lafheid is zo lelijk dat ik er bijna niet naar kan kijken. De belangrijkste boekenbeurs ter wereld. Over zoveel macht beschikken. En dan te laf zijn, te schijterig voor de publieke opinie, te bang zijn dat Duitsland wéér aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat… om een Palestijn aandacht te geven — stel je voor!
Hoe dan ook. Het jonge, mooie tijdschrift The European Review of Books liet in de nasleep van deze affaire weten dat het zo scherpzinnig was geweest om in de allereerste editie, uit 2022, een bijdrage te plaatsen van precies deze Adania Shibli.
Die tekst is hier te lezen. En is huiveringwekkend. Het gaat over wat je als schrijver met je woorden aan moet als de wereld om je heen zich zo extreem gedraagt dat precies die woorden — bestaansrecht van de schrijver — zinloos en totaal machteloos lijken:
This realization, that words cannot hold and that they are wholly feeble when I need them the most, is defeating. While the Israeli army can call you personally, on your mobile phone, to inform you that it may bomb your house or houses nearby, you will not be able to utter a word.
Het bekroonde maar voorlopig tóch nog even niet bekroonde boek van Shibli heet in de Nederlandse vertaling Een klein detail en is hier te krijgen.
Nobel Prize for Music
Een andere schrijver voor wie de literatuur niet louter frivool tijdverdrijf is, een man die zich óók heeft moeten afvragen wat de waarde van woorden in de werkelijke wereld is, is Wole Soyinka, winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur in 1986.
In een interview met Literary Hub zegt hij, op de vraag wat literatuur kan doen in het licht van chaos, onrechtvaardigheid en geweld:
“Well,” he says in a hoarse voice, “present a model of possibilities, and that is all. Beyond that, nothing. The fact that literature is not helpless is proven by the fact that it attracts power. Those who hold power use it to censor, to harass [writers] so literature is not as helpless or insignificant as some people think.”
Zware kost?
Soyinka is erg grappig als hij het heeft over de Nobelprijs voor Literatuur die ooit naar Bob Dylan ging.
“As a music lover, and a composer myself, I respect music, but there is something called literature, and we don’t have enough prizes as is. If they award this prize to one more musician, I am sending all my musical compositions to the Grammys. I know what I consider literature, and writing lyrics or certain songs, is not literature, it is music! You want to have a Nobel Prize for music, fine, I’ll be there, but don’t say that you are taking a prize away from this discipline and extending it to another!”
Even tussendoor: ik kan je hulp bij het maken van deze nieuwsbrief goed gebruiken! Je kunt bijvoorbeeld een donatie doen of overschakelen op een ‘premium’ abonnement: dan krijg je voor €5,- per maand (of een voordelige €50,- per jaar) toegang tot het hele archief én de schrijfcursus “Een verhaal in 10 weken”.
Vladsplaining
The New York Times brengt The Essential Vladimir Nabokov. Een leuke introductie tot het werk van de grote Rus, waarin volkomen terecht Pale Fire als zijn beste werk wordt aangemerkt, maar waarin ook veel ander lekkers voorbij komt.
De gelegenheidsterm "vladsplaining", in de context van de nogal betweterige voorwoorden die Nabokov schreef bij de Engelse vertalingen van zijn Russische romans, is uitermate treffend — en hilarisch.
Een vroeg-moderne Odysseus
David Rijser bespreekt in NRC een aantal recente publicaties over Shakespeare en concludeert:
Het belangrijkste, zag alweer Borges, is juist dat de man die een boek werd niet iemand, maar juist niemand was in zijn werk; als een vroeg-moderne Odysseus, die zich immers Outis, ‘Niemand’, noemde, acterend en verhalen vertellend; of als een voorvader van Elena Ferrante, die geen persoon wil zijn.
Doodstraf
Ik ben altijd Team Lennon geweest, waar het om The Beatles gaat, al was het maar omdat, noem eens iets, ‘A Day in the Life’ van een oneindig dieper zielenleven getuigt dan Paul McCartney’s onbenullige truttennostalgie-gezeik ‘Penny Lane’ en omdat de gekwelde schreeuw van het verlangen in Lennon’s ‘I Want You (She’s So Heavy)’ de melodieuze berusting van ‘Let It Be’ doet verbleken en elke dag van de week mijn voorkeur heeft.
Tel daarbij op dat Paul McCartney nummers heeft geschreven waar geen andere straf voor past dan de doodstraf. Ik denk dan aan ‘Yesterday’, ‘Here, There and Everywhere’, ‘She’s Leaving Home’, ‘Hello, Goodbye’, ‘Martha My Dear’ en voorál niet te vergeten, de polsendoorsnijklassieker ‘The Long and Winding Road’.
Hoe pijnlijk ook, McCartney is vooral de man die de volgende nummers niet schreef: ‘Help!’ of ‘Norwegian Wood’ of ‘Nowhere Man’. Hij schreef niet: ‘Happiness is a Warm Gun’ en ‘I'm so tired’ en ‘Sexy Sadie’ en ‘Yer Blues’ (allemaal op The White Album). Hij beschikte nooit over de genialiteit om meesterwerken als ‘Come Together’ of het eeuwige ‘Because’ te bedenken.
Maar eerlijk is eerlijk…
McCartney schreef wél ‘I’m Looking Through You’ en ‘Drive My Car’. Hij kwam met het supervette titelnummer van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band aankakken. Hij pompte ‘Why Don’t We Do It In The Road?’ de wereld in en zong zijn longen op de indrukwekkendste manier denkbaar uit zijn lijf in ‘Oh! Darling’, dus oké, ik geef toe, de man kan wel wat.
En daarom is het leuk dat er nu een podcast is, McCartney: A Life in Lyrics, waarin dichter Paul Muldoon samen met McCartney in de ontstaansgeschiedenis van diens songteksten duikt.
Alleen al de aflevering over ‘Back in the U.S.S.R.’ is een groot feest.
Dat was het voor deze week!
Ik kan je hulp bij het maken van deze nieuwsbrief goed gebruiken. Je kunt bijvoorbeeld een donatie doen of overschakelen op een ‘premium’ abonnement: dan krijg je voor €5,- per maand (of een voordelige €50,- per jaar) toegang tot het hele archief én de schrijfcursus “Een verhaal in 10 weken”.
Schrijf je zelf en wil je graag eens van gedachten wisselen over waar je mee bezig bent? Of heb je behoefte aan concreet, literair-technisch advies? Overweeg dan “Zoomen met Ouariachi”, een Zoom-consult waarbij je mij 45 minuten lang alles kunt vragen over je eigen schrijfpraktijk. Meer informatie vind je hier.
Tot volgende week!
Jamal