SmO Special: Een verhaal in 10 weken - Week 5, Dag 6
SmO Special: Een verhaal in 10 weken - Week 5, Dag 6
Hallo allemaal,
Dit is een tekst voor álle abonnees van ‘Schrijven met Ouariachi’ om jullie nog eens een indruk te geven van de cursus ‘Een verhaal in 10 weken’. We zijn nu halverwege, aan het einde van Week 5 (‘Beschrijvingskunst I’).
Als je denkt: dit lijkt me wel wat, kun je alsnog een Premium-abonnement op deze nieuwsbrief nemen en gewoon van voren af aan beginnen. Je bepaalt zelf hoe snel je wil gaan.
En nu niet langer getalmd: hier is de lestekst voor Dag 6 van Week 5!
Ken je de Cinevillepas? Het is een pas waarmee je onbeperkt naar de film kunt in bepaalde, aangesloten theaters. Na twee of drie films heb je het maandbedrag er al uit, en het verdienmodel is, vermoed ik, gebaseerd op het feit dat de meeste mensen wel vaker naar de film zouden willen, maar er door tijdgebrek niet aan toe komen.
Nu, dat doet verder niet ter zake. Wat ter zake doet is dat op de website van Cineville een tijdlang een rubriekje te lezen was waarin twee mensen op een blind date werden gestuurd. Ze gingen samen naar de film en werden vooraf geïnterviewd over hun verwachtingen en achteraf over hun ervaringen.
Ik las die rubriek altijd met enorm veel plezier: sommige van die dates waren ontstellende mislukkingen, en toen ik een vorm zocht voor een nieuw verhaal dat ik wilde schrijven, koos ik voor die vorm van een blind date-rubriek.
‘Come Together’, zoals het verhaal is gaan heten, is oorspronkelijk gepubliceerd in Nieuwe Lusten (2016), een boek met verhalen van 22 verschillende schrijvers die zich lieten inspireren door elk een ander fragment van het drieluik ‘De tuin der lusten’ van Jeroen Bosch. Later nam ik het op in mijn verhalenbundel Herinneringen in aluminiumfolie (2017 — hier te koop en hier gratis te downloaden voor abonnees van Kobo Plus).
Het verhaal is opgedeeld in vier hoofdstukken: Klaveren, Harten, Ruiten en Schoppen. Klaveren en Ruiten tonen respectievelijk het voorgesprek en het nagesprek in de datingrubriek. Harten en Schoppen vormen het ‘normaal’ beschreven relaas van de werkelijke gebeurtenissen op de avond van de date, gezien vanuit het perspectief van de vrouwelijke deelnemer, Esmeralda.
Dit is hoe het verhaal begint:
I. Klaveren
In onze datingrubriek Come Together proberen we om de week zoekende singles aan elkaar te koppelen door ze een avondje samen op pad te sturen. Deze keer maken we kennis met Valentijn ten Bokkel en Esmeralda Heemsweg.
Valentijn is 34 jaar en werkzaam als officemanager bij een uitgeverij van academische publicaties. Zijn passies zijn: Italiaanse arthousefilms, Aziatische literatuur en Zuid-Amerikaanse cocktails. Valentijn heeft een zwak voor Franse auto’s uit de jaren vijftig en zestig. Waar hij helemaal niets van moet hebben: conformisme, gebrek aan goede smaak, lafheid en intellectuele luiheid. Hoge eisen, Valentijn!
Esmeralda (32) werkt als Senior p&o-adviseur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. In haar vrije tijd gaat ze graag naar de film met vriendinnen. Ze is dol op het oeuvre van de Spaanse regisseur Pedro Almodóvar, maar houdt ook erg van Amerikaanse blaxploitationfilms uit de seventies. Haar muzikale interesses reiken van Mozart tot Kanye West. Haar belangrijkste guilty pleasure: strawberry cheesecake. Esmeralda vindt betrouwbaarheid het allerbelangrijkste in mensen, en zelfspot is voor haar onmisbaar.
Waar laten we deze twee singles op matchen? Lijkt ons duidelijk: een gedeelde passie voor uitdagende films!
We selecteerden voor hen de documentaire Il Purgatorio, over de spectaculaire vondst van nog nooit vertoond filmmateriaal van de beroemde Italiaanse regisseur Pier Paolo Pasolini.
De onbekende filmrollen doken op tijdens een verbouwing van het Romeinse appartement van een van Pasolini’s voormalige minnaars. De regisseur werd in 1975 onder nog altijd onopgehelderde omstandigheden vermoord, kort na voltooiing van zijn gruwelijke meesterwerk Salò o le 120 giornate di Sodoma, het eerste deel van wat zijn Trilogie des Doods moest worden. De nieuw opgedoken opgedoken beelden stammen volgens deskundigen uit de late jaren zestig en vormen vermoedelijk een voorstudie voor Pasolini’s wél voltooide Trilogie des Levens.
Aan de hand van archiefmateriaal en interviews met betrokkenen probeert documentairemaker Aldo Cicchetti in Il Purgatorio te reconstrueren wat voor film Pasolini voor ogen stond, en waarom het project de bioscopen nooit bereikte. Natuurlijk put hij daarbij rijkelijk uit het herontdekte filmmateriaal.
Esmeralda, wat verwacht jij van de avond?
‘Pasolini is echt een blinde vlek voor mij, terwijl ik toch best een filmfreak ben. Ik weet wel dat hij een nogal controversiële reputatie heeft, dus we zullen na afloop vast en zeker genoeg gespreksmateriaal hebben. Verder stap ik er gewoon maar in met zo’n gevoel van: go with the flow.’
En jij, Valentijn?
‘Ik heb haar even gegoogeld, natuurlijk, en ze ziet er goed uit. Geen bezwaren bij deze jongen. Ze lijkt me ook wel iemand met wie je een goed gesprek kunt voeren. En naar die documentaire zie ik enorm uit. Ik ken alles van Pasolini. Salò is wat mij betreft een absolute topper.’
Ze hebben er in ieder geval zin in! Zouden Esmeralda en Valentijn ook buiten het donker van de bioscoopzaal voldoende gemeenschappelijks delen? Volgende week lees je in Come Together hoe hun blind date is afgelopen!
Vertelvormen
Behalve de reguliere manier van beschrijven en vertellen kun je voor je verhaal ook vormen gebruiken uit de buiten-fictionele wereld. Zo is het al heel lang volstrekt normaal om nieuwsberichten in een verhaal of een roman te presenteren in een andere opmaak dan de rest van de tekst.
Inmiddels maken ook hedendaagse communicatietechnieken deel uit van het fictionele instrumentarium. Telefoon- en appgesprekken. E-mails. Webpagina’s.
Er is nog veel meer mogelijk. Denk aan contracten, lijstjes met huisregels, reclameboodschappen, fragmenten uit liedjes, handleidingen, filmscenario’s.
In haar roman-in-verhalen Bezoek van de knokploeg heeft Jenniger Egan een van de hoofdstukken/verhalen geheel weergegeven als een powerpointpresentatie.
Je kunt een recept als leidraad nemen om een scène weer te geven die zich in de keuken afspeelt. In mijn roman Een honger heb ik een hoofdstukje waarin een diner wordt beschreven, opgemaakt in de vorm van een restaurantrekening.
Genoegens à la carte
Iemand die veel gebruikt maakt van buiten-fictionele tekstvormen is Michel Houellebecq (hij gebruikt er de naam patchwork voor). Hieronder een passage die vroeg in zijn roman Platform voorbijkomt.
Mijn dromen zijn middelmatig. Zoals alle West-Europeanen wil ik reizen. Maar daarbij krijg je natuurlijk te maken met allerlei problemen, de taalbarrière, de slechte organisatie van het openbaar vervoer, de risico’s van diefstal en oplichterij; dus, om het wat botter uit te drukken, wat ik eigenlijk wil is toerisme bedrijven. Iedereen heeft de dromen die hij aankan, en mijn droom is een eindeloze reeks van ‘Zinderende rondreizen’, ‘Kleurrijke bestemmingen’ en ‘Genoegens à la carte’—om de thema’s van de drie Nouvelles Frontières-catalogie te citeren.
Ik had direct besloten een rondreis te maken, maar ik had lang geaarzeld tussen ‘Rum en Salsa’ (nr. CUB CO 033, 16 dagen/14 nachten, 11 250 FF op basis van tweepersoonskamer, supplement eenpersoonskamer 1350 FF) en ‘Tropic Thai’ (nr. THA CA 006, 15 dagen/13 nachten, 9950 FF op basis van tweepersoonskamer, supplement eenpersoonskamer 1175 FF). Eigenlijk trok Thailand me meer; maar Cuba heeft het voordeel dat het een van de laatste communistische landen is, waarschijnlijk niet lang meer, het ademt de geur van een regime in ontbinding, een soort politiek exotisme dus. Uiteindelijk had ik voor Thailand gekozen. Het valt niet te ontkennen dat het tekstje in de brochure knap was geschreven, met precies de juiste toon om de gemiddelde Franse ziel te verleiden:
‘Een georganiseerde rondreis met een vleugje avontuur, die u van het bamboe van de rivier de Kwai naar het eiland Koh Samui zal voeren, om na een magnifieke oversteek van de Istmus van Kra ten slotte te eindigen in Koh Phi Phi, voor de kust van Phuket. Een “cool” rendez-vous met de tropen.’
Hier gebeurt veel want het is niet louter beschrijving wat we hier krijgen voorgeschoteld. In zijn overwegingen toont de ik-verteller aardig wat van zijn karakter: zijn hang naar gemakzucht, zijn ietwat perverse voorkeur voor ‘een regime in ontbinding’.
Merk ook op dat Houellebecq natuurlijk niet zomaar de prijsverschillen tussen een- en tweepersoonskamers noteert. We hebben hier met een eenzame man te maken die nota bene moet bijbetalen voor zijn eenzaamheid. (Op de eerste pagina van het boek staat: ‘Dat vrijgezellenbestaan is iets wat me een beetje dwarszit. Vooral voor de vakanties is het vervelend.’)
Dat is schrijnend, en tegelijkertijd is deze passage ook ontzettend grappig, vind ik, omdat Houellebecq de stijl van de reisbrochure zo scherp emuleert.
Nu jij
Buiten-fictionele vertelvormen kunnen je inspireren bij het schrijven van je verhaal. De vorm kan tot inhoudelijke ideeën leiden, maar het werkt natuurlijk ook andersom: je kunt je inhoudelijke verhaal extra kracht verlenen door er een ongewone vorm aan te geven.
De vorm kan je helpen bij het structureren van je verhaal (zoals dat bij mij gebeurde in het geval van ‘Come Together’). Een ander voordeel is dat buiten-fictionele vertelvormen, indien goed toegepast, kunnen helpen bij de geloofwaardigheid van je verhaal. Als ik in Houellebecq’s Platform lees dat de ik-verteller een reis overweegt die is aangeduid met catalogusnummer ‘THA CA 006’, dan denk ik: ja, die reis zal wel echt bestaan, het is zomaar mogelijk dat dit personage die reis echt gemaakt heeft.
Dus nu wil ik je uitdagen het experiment aan te gaan en te bestuderen of je voor je verhaal als geheel óf voor een van de scènes een bijzondere vertelvorm kunt vinden. Herschrijf je verhaal óf de scène en onderzoek wat het effect ervan is wanneer je er als lezer naar probeert te kijken.
Veel succes en tot morgen!
Jamal